مسائل اجتماعی درقصاید محمدتقی بهار
استاد راهنما : دکتر فاطمه مدرسی استاد مشاور : دکتر شهباز محسنی
استاد داور : دکتر شمسی علیاری نام دانشجو : مصلح شریف پور مقدم
تاریخ دفاع :27/11/90
چکیده :
انقلاب مشروطیّت، یکی از تحوّلات بزگ اجتماعی در ایران معاصر است که در بسیاری از شؤون اجتماعی کشورمان مؤثر بوده است. از جمله این تأثیرات،میتوان به تأثیر انقلاب مشروطه در زمینهی ادبیّات و شعر شاعرانی همچون ملکالشعرای بهار اشاره کرد. مسائل اجتماعی و سیاسی در قصاید محمّد تقی بهار بیشتر از هر موضوعی به چشم میخورد. بخش عمدهی این پژوهش به مسائل اجتماعی در قصاید محمّد تقی بهار و عدهای از شاعران مشروطهخواهی پرداخته شده است. ابتدا فصل اوّل با معرّفی کلّی ملکالشعرا و قلم و آثار او ازآغاز زندگی تا مرحلهی مرگ میباشد. در فصل دوّم به مطالبی چون استقلال، آزادی، انتخابات، بیگانه ستیزی تجدّد و ترقّی، روزنامه و سانسور،تعلیم و تربیت، صلح، توجّه به افکار عمومی،مبارزه با خرافات، جمهوری،جنگ، جهل و نادانی و زن و حجاب، وجود احزاب سیاسی و حقوق و مساوات، مدرسه، علم و دانش و عدالت خواهی، قانون، مبارزه با خرافات، مجلس و ملّت و وطن، امر به معروف و نهی از منکر، کارگر و حقوق کارگران توجّه شده و در فصل سوّم آن به بررسی تأثیر مشروطیّت بر شعر بهار و رویدادهای دوره مشروطه همچون جلوس پادشاهان بر تخت سلطنت و هرج و مرج حکمرانان و دخالت بیگانگان و استعمارگران در مسائل داخلی کشور، تاجگذاری رضاشاه و مسائلی از این قبیل میباشد. در نهایت در فصل چهارم مسائل اجتماعی و رخدادهای سیاسی در شعر بهار علاوه بر اشتراک دیدگاه او با شاعران، مسائل دیگری از قبیل: اقسام آزادی، اتّحاد، اختلاف بین طبقات، پادشاه، تورم و گرانی، دین، دولت، زن و تعلیم و تربیت، سنّت، غرب و تقلید از آن، فرهنگ، ورزش و بازتاب آنها در افکار عمومی و عکسالعمل مستبدین به گونهای در معرض دید قرار گرفته که چهارچوب نگرش ملکالشعرا در آثارش منعکس شده است.
کلید واژه:مشروطیّت، محمّدتقی بهار، اجتماع، آزادی، مردم