آسیب شناسی اجتماعیدرقابوسنامهوکیمیای سعادت
استاد راهنما : دکتر پرویز محمدی استاد مشاور : دکتر شهباز محسنی
استاد داور : آقای فرهاد کاکه رش نام دانشجو : ارزو حسن زاده ارنایی
تاریخ دفاع :23/11/90
چکیده:
آسیب های فردی و اجتماعی به صورت انحراف، خطا، بی نظمی، اختلال و مانند آن، موضوعی است که در همه زمان ها، افراد و جوامع با آن درگیر بوده اند. به دلیل تغییرات اجتماعی در جوامع، آسیب ها در هر دوره ای متفاوت است.
آسیب ها به عنوان یک بیماری اجتماعی همواره مورد توجه اندیشمندان و بزرگان علم و فرهنگ بوده است؛ این موضوع از دیدگاه شاعران و نویسندگان بزرگ نیز پنهان نمانده و آنان هم با زبان خود آن را مطرح کرده اند. در این پژوهش برخی از موضوعات اساسی مانند: هنجار و ناهنجار، نسبی بودن آسیب ها، برخی ریشه ها و زمینه های آسیب ها، نابسامانی اجتماعی و مسائلی همچون مفاسد اخلاقی، مفاسد مالی، ریا و نفاق، کینه و حسد، حرص و طمع و گناه و ... از دیدگاه دو تن از بزرگان ادب فارسی– امیر عنصرالمعالی و امام غزّالی- در دو اثر گرانبهای پندآمیز و اخلاقی – قابوسنامه و کیمیای سعادت- مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و راهکارها و توصیه ها وتأکیدات تربیتی و اخلاقی در زمینه برطرف کردن این معضلات، عموما بصورت امر به معروف و نهی از منکر و در موارد پراکنده دیگر، با استفاده از حکایات، تمثیلات و آیات و روایات، داده شده است
بررسی و کنکاشی که بر روی این موضوع در این دو کتاب صورت گرفته، درواقع بیانگر شرایط اجتماعی، دینی، اخلاقی و گاه سیاسی حاکم بر جامعه در آن زمانها بوده و نشان می دهد که آسیب ها و معضلات و مشکلات اجتماعی، اموری ثابت و همیشگی نیست بلکه ممکن است که مساله ای که در عصر و زمانه ای، امری معمول و مقبول بوده است، در روزگاری دیگر، امری بشدّت قبیح و زشت تلقی شود و برعکس، امور مذموم و زشت شمرده شده کهن، در گذر زمان و تاریخ، به امری مقبول و متعارف تبدیل شود.
واژگان کلیدی:آسیب اجتماعی،مفاسد اخلاقی، کیمیای سعادت، غزالی، قابوسنامه، امیر عنصرالمعالی